عید سعید فطر مبارک باد

عید سعید فطر (اول شوال)

شوال، دهمین ماه سال قمری است و پس از ماه مبارک رمضان و پیش از ماه ذی قعده قرار گرفته است.

پیامبراکرم(ص) در پاسخ کسی که علت نام گذاری این ماه به "شوال" را پرسیده بود، فرمود: شالت فیه ذنوبهم، فلم یبق فیه ذنب الا غفره.(1)

یعنی: بدین جهت این ماه، "شوال" نامیده شد که گناهان مؤمنان در این ماه ]به خاطر پشت سر گذاشتن ماه رمضان و بندگی پروردگار منان در آن[ رخت بسته و از آنان دور شده است، پس هیچ گناه و نافرمانی از آنان باقی نمانده است، مگر آن که خداوند سبحان، آن ها را آمرزیده است.

نخستین روز ماه شوال، عید سعید فطر است و این روز، عید مشترک تمامی مسلمانان جهان، از هر مذهب و طایفه ای می باشد.

مؤمنان، با پشت سر گذاشتن ماه مبارک رمضان و تزکیه نفس و پالایش روح و روان و تعبد و تلاش عبادی در این ماه شریف، رابطه نیکوی خویش را با خالق خود نزدیکتر و صمیمانه تر می کنند و رضا و خرسندی پروردگار متعال را به دست می آورند.

پیامبراکرم(ص) درباره فضیلت این روز بزرگ فرمود: اذا کان اول یوم من شوال، نادی مناد: أیها المؤمنون اغدوا الی جوائزکم، ثم قال: یا جابر! جوائز الله لیست کجوائز هؤلاء الملوک، ثم قال: هو یوم الجوائز.(1)

یعنی: هرگاه نخستین روز شوال فرا رسد، منادی ]آسمانی[ ندا می دهد: ای مؤمنان! به سوی جایزه های خویش بشتابید، آن گاه فرمود: ای جابر! جایزه های خدا، همانند جایزه های پادشاهان و زمامداران نیست. سپس فرمود: آن ]اول شوال[، روز جوایز ]الهی[ است. 

عظمت و فضیلت این روز مبارک، بسیار است و در این جا به اعمال عبادی آن اشاره می کنیم:

1-        خواندن تکبیرهایی که برای شب عید فطر بیان شد ]الله اکبر، الله اکبر لا اله الا الله … [ ، در پایان نماز صبح و پایان نماز عید فطر.

2-        خواندن دعای: اللهم انّی تَوجّهت اِلَیک بمحمّد …، پس از نماز صبح.

3-       افطار کردن، پیش از ادای نماز عید.

4-        پرداخت زکات فطره برای خود و افراد تحت تفکل خویش.

5-        غسل و خواندن دعاهایی که به هنگام غسل و پس از پایان غسل وارد شده اند.

6-        پوشیدن لباس زیبا و نظیف و خوش بو کردن خود.

7-        خواندن دعای: اللهم مَن تهیّاً فی هذا الیَوم …، به هنگام مهیا شدن برای رفتن به سوی مصلی.

8-        رفتن به مصلی و خواندن نماز عید.

9-        زیارت حضرت امام حسین(ع).

10-     خواندن دعای ندبه و مناجات با امام زمان(عج).

11-     توسل جستن به نگهبان این روز ]هر یک از معصومینی که آن روز، بنام ایشان می باشد[ و شفاعت خواستن از وی.(2)

نخستین شب ماه شوال، از لیالی شریفه و شب عید سعید "فطر" است و فضیلت فراوانی برای شب زنده داری و عبادت در آن، نقل گردیده است.

امام زین العابدین(ع) به فرزندانش درباره این شب سفارش می کرد و می فرمود: این شب، کمتر از آن شب نیست.

منظور حضرت(ع)، شب قدر بود.امام(ع) با این کلام تصریح فرمود که شب فطر، کمتر از شب قدر نیست. بنابراین لازم است عمل کننده در این شب، بیش از شب قدر جدیت و تلاش کند. زیرا این شب علاوه بر این که به این جهت شرافت دارد، وقت پاداش و آخر کار نیز می باشد.(2)

به هر روی، أعمال بندگان و عبادت مؤمنان در این شب عزیز به شرح ذیل است:

1-        جستجوی ماه و دیدن آن ]استهلال[ به هنگام غروب آفتاب آخرین روز ماه مبارک رمضان و خواندن دعای رؤیت هلال.(3) از جمله دعای: أللهم اِنّکَ قَد مَنَنْتَ عَلَیْنا بِضِیاءِ الْبصائرِ و الْأبصار …(4)

2-        غسل نمودن به هنگام غروب آفتاب.

3-        پس از اقامه نماز مغرب و نافله آن، دست های خود را به سوی آسمان بلند کند و بگوید: یا ذالمَنّ و الطّولِ، یا مُصْطَفی مُحَمّدٍ و ناصِرَهُ، صَلّ علی مُحَمّدٍ و آلِ مُحَمّدٍ، و اغفِرْ لی کُلّ ذنْبٍ اَحصَیْتَهُ، و هو عندَکَ فی کتابٍ مُبینٍ.

4-        پس از نمازهای مغرب، عشا، صبح و عید، این تکبیر را بخواند: اَللّه اَکْبَرُ، لا اِلهَ اِلا اللّهُ و اللّهُ اَکْبَرُ، و لله الُحَمُدُ الله اَکُبَرُ، و الُحَمْدُ للهِ عَلی ما هَدانا.

5-        خواندن دو رکعت نماز، پس از نمازهای مغرب و عشا، که در رکعت اول، پس از حمد، صد بار سوره اخلاص ]قل هو الله احد[ و در رکعت دوم، پس از حمد، یک بار سوره اخلاص بخواند و پس از سلام نماز، به سجده رود و صد بار بگوید: "اَتُوبُ اِلَی اللهِ".

6- خواندن دو رکعت نماز که در رکعت اول، پس از حمد، هزار بار و در رکعت دوم، پس از حمد، یک بار سوره اخلاص بخواند و پس از سلام نماز به سجده رود و صد بار بگوید: "اتُوبُ اِلَی الله" و سپس بگوید: یا ذاالْمَنّ و الْجُودِ، یا ذا الْمَنّ و الطّولِ، یا مُصْطَفِی مُحَمّدٍ، صَلّ عَلی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّد.

هم چنین این دعا را بخواند: یا اَللهُ، یا اللهُ، یا اللهُ، یا رَحمنُ یا اللهُ، یا رحیمُ یا اللهُ، یا مَلِکُ یا الله …

7- خواندن ده رکعت نماز، به 5 نماز دو رکعتی که در هر رکعت، یک بار حمد و ده بار سوره اخلاص بخواند و به جای ذکر رکوع و ذکر سجود، ده بار بگوید: سُبحانَ اللهِ، و الْحَمدُ للهِ و لا اِلهَ اِلا اللهُ و اللهُ اَکْبَرُ. و پس از پایان آن، هزار بار استغفار نموده و در سجده شکر بگوید: یا حَیُّ یا قَیّومُ، یا ذا الْجَلالِ و الاِکْرامِ، یا رَحمنَ الدُّنیا و الآخِرﺓ و رحیمَهُما، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا اِلهَ الاوّلینَ و الآخِرینَ، اِغْفِرْلی ذُنُوبی و تَقَبّلْ صَومی و صَلاتی.

هم چنین نمازهای دیگری نیز برای این شب شریف نقل گردیده است که مؤمنان بر حسب توانایی و آمادگی خویش، به هر کدام تمایلش داشتند، انجام دهند.

8- زیارت حضرت امام حسین(ع).

9- این دعا را ده بار بخواند: یا دائم الفضل علی البریّه، یا باسط الیدین بالعطیه، یا صاحب المواهب السنیه، صلّ علی محمد و آله خیر الوری سجیه، و اغفر لنا یا ذا العلی فی هذه العشیه.

10- خارج نمودن زکات فطره(5)

 ...............................................................................

1-          الاقبال بالاعمال الحسنه (سید بن طاووس)، ج2، ص 14

2-          ترجمه المراقبات (میرزا جواد ملکی تبریزی)، ص 337

3-          همان، ص 338

4-          الاقبال بالاعمال الحسنه، ج2، ص 16

5-         نک: ترجمه المراقبات، ص 338؛ الاقبال بالاعمال الحسنه، ج1، ص 457 و ج2، ص 14؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص 57؛ مفاتیح الجنان (شیخ عباس قمی)، اعمال شب عید فطر